Inleiding
In ons leven kennen we vrijheid als een belangrijk goed.
We zien het vooral als een vorm van leven, waarin we niet onderdrukt worden en de belangrijke keuzes in ons leven zonder voorbehoud kunnen maken.
Vrijheid in de filosofie
Veel filosofen hebben zich met het onderwerp vrijheid bezig gehouden.
Epictetus, een Stoïcijns filosoof uit de 1e Eeuw, zei: “Niemand is vrij, die zichzelf niet beheerst”.
Een zinsnede die vanuit het Stoïcijns gedachtengoed, goed te verklaren valt.
Zelfbeheersing in de betekenis van in je eigen kern blijven, wordt ook nu nog steeds als groot goed gezien.
Arthur Schopenhauer (Duits filosoof die leefde van 1788 tot 1860) zei: “Geheel zichzelf zijn mag men slechts als men alleen is; wie dus niet van de eenzaamheid houdt, houdt ook niet van de vrijheid, want slechts wanneer men alleen is, is men vrij”.
Dat lijkt op het eerste gezicht een wat merkwaardige mening. De vraag komt op hoe je dat in onze maatschappij, met zoveel zielen opeengepakt voor elkaar krijgt. En is het zoeken van die afzondering dan wel sociaal.
Laten we het beschouwen vanuit de optiek van de vraag: Kun je alleen zijn?
Velen onder ons kunnen niet alleen zijn. Als we als klein kind thuis alleen werden gelaten, werden we bang. Maar ook als volwassene zoeken we steeds weer een ander gezelschap.
Een breuk in een relatie betekent vaak isolement, omdat er veel wegvalt en niet alleen de partner, maar ook een deel van de sociale omgeving.
En is het niet zo dat, om oprecht van een ander te kunnen houden, men zichzelf moet zijn?
Zichzelf kunnen aanbieden aan de ander, zoals men is. Pas als dat goed is kan de ander “zien” wie of wat de ander is en kan er een zuivere afweging worden gemaakt.
Grant Allen (Canadees schrijver en fervent aanhanger van de Evolutieleer, 1848-1899) zei: “Alle mensen worden vrij en ongelijk geboren”.
Ook hier dringt zich het gevoel van tegenspraak op.
Die vrijheid is beperkt, en sterk afhankelijk van het gezin en de omgeving waarin dat plaatsvindt. En juist die afhankelijkheid geeft de ongelijkheid aan.
Je kunt er ook anders naar kijken. Omdat je bent wie je bent, jij met al je unieke eigenschappen en talenten, ben je vrij om ze naar vermogen te ontwikkelen en gebruiken. Ook in ongelijkheid. Is het niet zo dat veel grote geesten in de moeilijkste omstandigheden zijn voortgekomen en juist door die ongelijkheid de vrijheid hebben leren kennen, begrijpen en waarderen.
Kahlil Gibran (Libanees-Amerikaans dichter en schrijver, 1883-1931) zei: “Leven zonder vrijheid is als een lichaam zonder ziel en vrijheid zonder denken, is als een verwarde geest. Leven, vrijheid en denken vormen een drie-eenheid, ze zijn eeuwig en onsterfelijk”.
Ik vind dit een bijzonder mooie omschrijving waar het bij vrijheid om gaat. We vinden de vrijheid in afzondering waar we leren overdenken en inzien wat de waarde van vrijheid en liefde is. Maak het deel van jezelf, als een onscheidbaar deel van de ziel.
Op basis van deze filosofische overwegingen wil ik in dit artikel verder wat beschouwingen aan dit onderwerp wijden en deze in verband brengen met een aantal elementen uit astrologie en tarot.
Vrijheid in de astrologie
Astrologen beschouwen de radix als een blauwdruk van het potentieel dat het leven, dat op een bepaalde tijd en plaats ontstond, in zich heeft. Van zo’n unieke plaats en tijd combinatie maken we een horoscoop, de radix genoemd.
Op het moment van geboorte ben je dus al geconditioneerd. Je potentieel wordt duidelijk, maar dus ook alles wat niet tot dat potentieel behoort.
Als we vervolgens op weg gaan in het leven, hebben we daar meestal geen weet van en onze omgeving al helemaal niet.
We raken beperkt door onze omgeving (ouders, broertjes, zusjes, opa’s en oma’s, crèches, kinderopvang, school, vriendjes, vriendinnetjes, etc.), die vanuit allerlei soorten van betrokkenheid zich met onze levensweg bezig houden. Soms worden we daarbij ook gestimuleerd naar gebieden waar onze talenten niet toereikend zijn, bijvoorbeeld omdat het een ideaal van een van onze ouders was.
Dat hele proces kan grote vormen aannemen, zo groot dat we er heel afhankelijk van worden en ons niet of nauwelijks meer kunnen ontworstelen aan de druk die onze omgeving ons oplegt.
Hoe vinden we dan toch onze vrijheid en ons potentieel?
Het is nooit te voorkomen, dat er situaties in je leven ontstaan, die je beletten in vrijheid je potentie waar te maken. Zoals Grant Allen zegt, je wordt ongelijk geboren. Maar zodra er de mogelijkheid ontstaat eigen keuzes te maken, begint onze eigen verantwoordelijkheid.
Dan kan het proces helpen dat we bewustwording noemen, een proces dat begint met de vragen: “Wie ben ik?” en “Waartoe ben ik op aarde?”. Wat later kan er bij komen als we weer iets meemaken, wat we minder prettig vinden: “Waarom heb ik steeds pech?”, nog steeds met een projectie op die boze buitenwereld, waar we de “schuldige” zoeken. Pas als we ons de vraag gaan stellen “Waarom gebeurt juist mij dit en welke lering moet ik hier uit trekken?’, begint onze spirituele groei. En juist die spirituele groei is een voorwaarde voor het loskomen van oude conditioneringen en je verleden.
Vrijheid in de horoscoop
In de astrologie worden de planeet Uranus en het teken Waterman het eerst in verband gebracht met vrijheid.
Als Uranus onder druk komt, (bijvoorbeeld door een moeilijk aspect met Saturnus of Pluto), ontstaat er zoveel spanning, dat het wel tot een bevrijding moet komen. Het teken Waterman in de horoscoop geeft het gebied aan waar die behoefte aan vrijheid het grootste is.
Staat dat bijvoorbeeld op je 9e huis, dan heb je een sterke behoefte om vrij te zijn in denken en levensovertuiging.
We zitten vanaf 2009 midden in een kardinale climax die tot 2015 duurt.
Een kardinale climax geeft moeilijke aspecten in de hoofdtekens (Ram, Kreeft, Weegschaal en Steenbok). We merken het vooral omdat sedert enkele jaren Pluto in Steenbok staat, het teken waar Saturnus over heerst. Pluto in Steenbok geeft de behoefte ons te ontdoen van knellende maatschappelijke structuren en kan leiden tot opstanden en revoluties. Maar het geeft ook behoefte aan een ander soort structuur en veiligheid. Dat Pluto in deze jaren ook zeven keer een vierkant maakt met Uranus, maakt het verlangen naar vrijheid en verandering alleen maar groter.
Maar durven we wel te kiezen voor die vrijheid? We kunnen toch zoveel verliezen.
Pluto is het meest bekend als de planeet van macht en onmacht, van strijd, de baas spelen, anderen onderuit halen.
Op een andere manier staat Pluto ook bekend voor zuivering. Dat kan er heel platvloers aan toegaan, waar een andersdenkende wordt vermoord of een dictator uit de weg wordt geruimd. Het kan ook veel subtieler, door werkelijk te leren doorzien, wat Pluto probeert duidelijk te maken als misstand, en dat ook aan de wereld duidelijk te etaleren.
Leidt dat dan tot de echte bevrijding en vrijheid?
Dat zou kunnen, wanneer we ons bewust zouden zijn, dat we ons in die verandering niet opnieuw gaan uitleveren aan andere vormen van overheersing. In eerste instantie zien de veranderingen er hoopvol uit, omdat ze niet direct herkenbaar de eigenschappen hebben waar we allang afstand van proberen te nemen. Vooral daar waar verandering ontstaan door te appelleren op gevoelens van angst gebeurt dat.
Maar daarna vervallen we in onze oude fouten en verworden alle hoopvolle veranderingen tot dezelfde gedrochten waar we nu afstand van proberen te nemen.
Kijken we verder naar Neptunus, de planeet van de inspiratie, maar ook van de illusie.
Neptunus kan fantastische en heel beeldend de mooiste idealen schetsen. Met Neptunus in Vissen, zoals nu en tot 2025, zal dat ook weer gebeuren. Hoe onderscheiden we dan idealen van misleiding en bedrog?
Dat kan alleen maar door naar de vrijheid in onszelf te zoeken en ons bewust te worden, dat een betere wereld alleen daar ontstaat, waar het geheel wordt gediend en niet een individueel (bv ons alleen ons eigen) belang. Waar niemand zich laat voorstaan op rechten, maar vooral begrijpt wat zijn/haar bijdrage zou moeten zijn aan het beter maken van deze wereld.
We zijn pas werkelijk vrij, wanneer we niet afhankelijk zijn en we vanuit het diepst van ons wezen werken aan de vervulling van ons verblijf op aarde.
De astrologische mandala geeft op veel manieren blijk van het proces dat tot vrijheid leidt.
In die mandala worden de archetypische afbeeldingen samengevat en geïnterpreteerd in cyclische processen. Processen die aansluiten bij de dynamiek van de kosmos om ons heen.
Het begin van onze dierenriem de 1e graad Ram bijvoorbeeld, wordt gesymboliseerd door: “Een vrouw die zojuist uit zee is opgerezen, een zeehond omhelst haar”.
Het symboliseert het bovenkomen van nieuwe vormen van bewustzijn en verwijst naar de ontwikkeling van het individuele bewustzijn van de mens, noodzakelijk om tot ware vrijheid te komen.
De mandala geeft een cyclisch proces weer waar alle symboliek van de graden van de dierenriem bijdragen aan die bewustwording tot uiteindelijk op de laatste graad van de dierenriem de vervulling van een cyclus is bereikt en een nieuwe cyclus kan beginnen.
Deze laatste graad, de 30e graad Vissen, wordt gesymboliseerd door: “Een majestueuze rotsformatie die op een aangezicht lijkt wordt geïdealiseerd door een jongen, die dit als voorbeeld neemt voor het nastreven van zijn levensideaal.
Deze graad geeft het vermogen van zelftransformatie van de mens aan, door steeds alles wat hij ervaart als voorbeeld te hanteren en te verinnerlijken.
Daarom is de vrijheid zo belangrijk, de voorwaarde om die verinnerlijking echt als een proces van de ziel, niet verstoord door dagelijkse slavernij, te doorleven.
Vrijheid in de tarot.
In de tarot wordt vrijheid op veel manieren gesymboliseerd.
Te beginnen bij de Dwaas die onbevangen de wereld in stapt en volledig open staat voor de ervaringen die zijn ziel zullen voeden. Een onbevangenheid die wij vaak al lang missen door alle conditionering die we zijn tegen gekomen.
De Magier geeft symbolisch een beeld van vrijheid, vooral door zijn creatieve scheppingskracht en vrije wilsbeschikking.
Hoeveel Magier is in ons nog aanwezig? Zouden we niet allemaal in het diepst van ons hart de vrijheid willen voelen om vanuit die magie iets veelbetekenends tot stand te brengen?
Een heel andere vrijheid wordt gesymboliseerd door de Hogepriesteres, die door de verbinding met het hogere zich vrij maakt van de aardse beslommeringen en zich laat voeden en inspireren. Zou dat niet de voorwaarde zijn om te voorkomen dat we verderop op onze weg het spoor bijster raken en verzanden of zelfs in een uitzichtloze situatie terechtkomen?
De Zegewagen heeft een bepaalde vrijheidssymboliek, vooral daar waar het bijdraagt aan het overwinnen van de stof door de geest.
Moet dat geen belangrijke aanwijzing voor ons zijn om de weg naar vrijheid terug te vinden?
Een heel andere symboliek gaat uit van de Dood en de Toren.
De Dood symboliseert onder andere de bevrijding na een hele zware moeilijke periode, waarin veel met pijn in het hart moet worden achtergelaten.
De Toren daarentegen geeft gehoor aan de schreeuw van de ziel om vrijheid, waarop als de mogelijkheid zich voordoet die ziel alles achter zich laat en opnieuw een begin maakt.
Beide kaarten geven ons hoop, en uitzicht op vrijheid. Toch zal het ons duidelijk moeten zijn dat de weg ernaar toe alleen gevonden kan worden wanneer we zelf voor die vrijheid kiezen.
De laatste kaart die ik hier zou willen noemen is het Oordeel, de kaart die de uiteindelijke verlossing symboliseert en waarin een geestelijk ontwaken en een spirituele wedergeboorte ontstaat.
Tenslotte
We leven in een uitdagende, maar voor velen van ons ook moeilijke tijd. De moeilijkheid zit hem er vooral in dat we veel zekerheden verliezen, materiele en emotionele.
Dat is onontkoombaar, vooral omdat we een maatschappij hebben gecreëerd waar vrijheid nauwelijks nog bestaat.
Waar democratie is verworden tot kiezen voor je eigen belang.
Waar de wereld gedomineerd wordt door enkelingen die via banken of multinationals de lakens uitdelen, daar veel geld mee verdienen en als het fout gaat de lasten afwentelen op de samenleving.
Waar de ene hand de andere in onschuld wast, waar verantwoordelijkheid niet bestaat en wordt overgelaten aan de overheid.
Waar we onszelf ontzien, door te verwijzen naar wat anderen zich veroorloven en wij dat dan toch ook mogen.
Waar we onze broeders en zusters niet willen kennen en helpen omdat we hun taal niet kennen.
Gelukkig kennen we ook een andere wereld.
Waar mensen zich onbevooroordeeld inzetten voor zwakkeren.
Waar het besef heerst, dat we als mensen niet groter zijn dan God, maar we moeten leren te begrijpen, waar onze plaats is in onderdanigheid en met respect voor zijn schepping.
We kunnen daar alleen aan bijdragen, als we eerst weer onze eigen vrijheid hebben verworven en door ons eigen gedrag niet blijven bijdragen aan de instandhouding van een maatschappij die liefdeloos en egoïstisch is.
Geraadpleegde literatuur:
Dane Rudhyar: de astrologische mandala (Mirananda)
Hajo Banzhaf: Handboek tarot (Servire)
