Bespiegelingen door Ireen van Bel

In dit artikel geeft Ireen van Bel haar impressie over de Arthurlegende en de wijze waarop deze in de symboliek van de tarot is terug te vinden. Ze doet dit aan de hand van 2 boeken geschreven door Eleonore Oldenburger en aan de hand van de symboliek op de kaarten uit de Rider Waite tarot.

Deel-1: De tarotsymboliek en de Arthurlegende

Gedurende de vele jaren, die ik aan tarot gewijd heb, heeft dit boek van Eleonore Oldenburger me steeds opnieuw geboeid.

Mijn liefde voor de symboliek van de Graal en haar relatie met de tarot werd er steeds weer door verdiept. Vaak had ik de behoefte delen van het boek opnieuw na te slaan.

Eleonore schrijft: “Als we de sagen en legenden over koning Arthur lezen of anderen voorlezen, dan komen de archetypische boodschappen daarvan in ons opnieuw tot leven. We herkennen ze, omdat ze al in ons collectieve onderbewustzijn aanwezig zijn”.

Ik kan dat alleen maar bevestigen, omdat ik heb ervaren dat de Graalmythen een stroom van vitaliteit en inspiratie in me losmaakten.

Eleonore zet de magische wereld rond de mythen van de Graal op een meeslepende manier uiteen. Ze schildert de spannende achtergronden van de helden en wekt zo Koning Arthur, Merlijn, de ridders van de ronde tafel, het zwaard Excalibur en de Graal tot leven. Ze onderzocht de betekenis van de Graal en ontdekte, dat de symboliek van het gedachtegoed van de Graal op menig tarotkaart te zien is en de betekenis ervan wordt verrijkt. De zoektocht naar de Graal en de levensweg, die de tarot aangeeft, bevatten  dezelfde lessen, namelijk om de oorspronkelijke eenheid met de bron weer te herstellen.

 

Ook heeft Eleonore geleide fantasieën bedacht die onze verbeeldingskracht activeren. Het is belangrijk de essentie van de archetypen te begrijpen om deze te kunnen verinnerlijken. Als we ons in deze schijnbaar onpersoonlijke en vaak dramatische gebeurtenissen uit de mythen inleven, werken ze door op ons persoonlijke vlak. Eleonore heeft vaak meegemaakt dat de beelden die tijdens geleide fantasieën  opkwamen, bij veel mensen orde en rust brachten in de chaos van herinneringen uit het verleden.

Het ligt voor de hand dat deze fantasiereizen de betekenis van de tarot  verdiepen. Daarom biedt Eleonore interessante legpatronen aan, waarmee de vragen die de fantasie in ons losmaakt, nader onderzocht kunnen worden.

Mythen ontstaan tijdens periodes van grote veranderingen. Dat gold ook voor de mythen rond de Graal, die in de 12^e en 13^e eeuw, geschreven werden. Ze zijn voor ons in West Europa een culturele erfenis, die nog steeds van invloed is. De hoofse liefde ontstond in deze tijd en vermengde zich met de ridder cultuur.

De mythe van koning Arthur is een bijzonder voorbeeld van een geslaagde integratie van de cultuur van de Kelten, het Christendom en de Romeinse kunst. Koning Arthur vestigde een rechtsstaat waarbinnen weerloze mensen tegen onrecht beschermd werden. Het hoogste ideaal was de edele liefde. Het zoeken naar de Graal in de geest kwam tot leven. Ridders van de ronde tafel moesten over de hoogste deugden nastreven: waardigheid, moed en edelmoedigheid. Waren. De ridders verplicht te gaan reizen om deze principes uit te dragen. De Graal voegde aan de avonturen van de ridders een geheimzinnige dimensie en een diepere zingeving toe.

Alleen Galahad de ridder van zwaarden, kon deze opdracht tot een goed einde brengen.

Pamela Colman Smith vergelijkt enige figuren uit de Graal mythe, zoals ridder Galahad met de ridder van Zwaarden, Lancelot met de Ridder van Bokalen, de Visserskoning Anfortas met de Koning van Bokalen. Ook magische attributen zoals de Graal en het magische zwaard Excalibur, verschijnen op de aas van Bokalen en Zwaarden. Zij heeft maar summiere  aanwijzingen van Arthur Waite gekregen voor het schilderen van de Kleine Arcana. Dankzij haar creatieve geest en helderziendheid, heeft zij voor de Kleine Arcana unieke beelden gecreëerd. Het zoeken naar de Graal is tot heden een belangrijk thema voor bestaande loges en Ronde Tafelgenootschappen. Het is goed denkbaar dat Pamela, als lid van de orde van de Golden Dawn, vertrouwd was met de mythen van de Graal, geheimen van de Vrijmetselarij, astrologie enz. Het is logisch, dat zij de symboliek deze kennis voor haar afbeeldingen heeft gebruikt.

Ik kan iedereen dit boek aanraden, die de bezieling die van de Graalverhalen uitgaat, herkent. Ik heb ervaren, dat zij de werking van de Tarot verdiepen.

Deel-2: De tarot als sleutel tot inzicht

In dit boek van Eleonore Oldenburger heb ik beschouwingen en associaties gevonden over de Graalsymboliek in de Kleine Arcana. Daarbij heb ik ook inhouden van haar boek: De tarotsymboliek en de Arthurlegende, gebruikt. Verschillende afbeeldingen van de Bokalenreeks hebben een speciale sfeer, die de Graalmystiek oproept. Voor de Kelten was het visioen van de Graal een symbool van hoop, vernieuwing en eeuwig leven. Men kende aan de gouden Graal bijzondere, genezende eigenschappen toe. Hij was wonderschoon om te zien, spijsde hongerige mensen en verspreidde heerlijke geuren.

De Aas van Bokalen uit de Haindl Tarot roept het beeld op van de levendige en de zich eeuwig vernieuwende Graal in al zijn glorie. Sinds de opkomst van de hoofse liefde, ging men de mens als individu aandacht geven. De liefde werd hogelijk gewaardeerd om de beleving van diepgaande gevoelservaringen. De relatie tussen man en vrouw werd het centrale thema in de literatuur. De troubadours verspreidden deze vorm van liefde door hun minneliederen aan de hoven te zingen. Op volksfeest zongen zij voor het ’gewone volk’.

Voorbeelden van de graalsymboliek op de Kleine Arcana

Aas van Bokalen, het element water

Volgens A. Waite symboliseert de Aas van Bokalen, de Graal. De Graal drukt een diep verlangen van onze ziel naar erkenning uit. De hand van God biedt ons een bokaal aan, die met liefde gevuld is. De vijf stromen die uit de beker vloeien, symboliseren de vijf zintuigen, ze vullen de oerbron voortdurend aan met levenswater. De Heilige Geest voegt een hostie met de afbeelding van het Keltische kruis aan de Graalbeker toe. Dat wil zeggen, dat de goddelijke kern in alle aardse dingen aanwezig is. Deze afbeelding maakt de vermenging van het mystieke en het christelijke gedachtengoed heel duidelijk.

De twee van Bokalen

Twee mensen gaan een liefdevolle verbintenis aan. De afbeelding toont de ‘veredeling van de liefde’, het idee van de hoofse liefde, als bron van deugdzaamheid en kracht. De manier waarop zij de bokalen uitwisselen getuigt van de gelijkwaardige positie van waaruit zij willen leven. Op het punt waar de bokalen elkaar raken, ontstaat de caduceus, bestaande uit twee zich om elkaar heen windende slangen en de gevleugelde leeuwenkop. De slang symboliseerde vroeger wijsheid en transformatie. Bij het paren slingeren slangen zich om elkaar heen. Dit beeld benadrukt hun vruchtbaarheid. Daarboven verschijnt de rode, gevleugelde leeuw als symbool van de getransformeerde seksualiteit.  De caduceus is een teken van geneeskracht en liefde. Hij symboliseert de verworven eenheid door de verzoening van tegendelen.

De drie van Bokalen

Drie vrouwen, als de drie gratiën, dansen van vreugde en geluk. Mogelijk vieren zij de voorspoedige verbintenis die bij de twee van Bokalen plaatsvond. Volgens de oorspronkelijke, christelijke leer en kunst, kunnen we hen beschouwen als de vrouwelijke drie-eenheid van de ziel.

Zij zorgen voor vreugde waaruit de scheppingskracht voortkomt, die ons aanmoedigt om onze weg te vervolgen

De vier van Bokalen

Een jongeman staart met een ontevreden gezicht naar de drie kelken voor hem. Hij meent dat ze gevuld zijn met wat het leven hem te bieden  heeft. Het lijkt alsof hij zich afvraagt: ‘Is dit alles wat er is?’ Uit een wolk verschijnt Gods hand die hem een nieuwe bokaal aanbiedt. Deze is gevuld met goddelijke wijsheid, die als graal beschouwd kan worden, omdat hij lijkt op de Aas van Bokalen. De situatie van de jonge man herinnert aan de episode uit de mythe van  Parcival, waarbij hij in het kasteel van de zieke visserkoning Anfortas terechtkomt en nalaat de juiste vraag te stellen.

De vijf van Bokalen

Iemand rouwt omdat hij iets dierbaars verloren heeft. Uit twee omgevallen bekers lijkt bloed te vloeien, de levenskracht wijkt. Er stroomt een groene kleurstof uit de derde beker, hiermee wordt het verlies van rust en heling aangegeven. Zijn indrukwekkende, zwarte mantel, benadrukt zijn verdriet en  verstarring, die daarvan het gevolg zijn. De ruïne van het kasteel benadrukt nog eens de vergane glorie van het verleden, van traditie en een mogelijke dogmatische instelling (Zie Bokalen 4). De twee bokalen achter hem tonen dat nieuwe verbintenissen van liefde, op hem wachten. De witte brug kan de afstand tussen heden en verleden ‘overbruggen’. De symboliek van de twee bokalen en de brug bieden troost en herinneren aan een manier om het verdriet te verwerken.

Op zoek naar je graal, beleef je geregeld een fase van onvermogen, teleurstelling en wanhoop. De uitgedroogde omgeving op deze kaart verwijst naar het in verval geraakte rijk van de zieke visserkoning Anfortas uit de Graallegende. Deze wordt in de tarot van Waite vertegenwoordigd, door de Koning van Bokalen.

De zes van Bokalen

De hof van een oude boerderij, die aan het verleden herinnert, straalt een vredige, harmonische sfeer uit. Een jongen, die met een zotskap op, lijkt op de Zot. Hij geeft een met een witte bloem gevulde beker aan het meisje. Iedere bokaal heeft een witte bloem in de vorm van een pentagram, die de gezuiverde gevoelens voorstellen. De pentagrammen staan o.a. voor onze 5 zintuigen.

De grootste beker, de Graal, staat op een zuil met het Andreus kruis, dat het symbool van deemoed is. De X is behalve het Andreuskruis ook het geheime esoterische symbool van de Graalzoekers. Dit benadrukt, dat de bewoners van deze boerderij streven naar het in de praktijk brengen van de onbaatzuchtige liefde, het uitvoeren van ‘het hoogste goed’.

De kaart toont een omgeving waarin kinderen met liefdevolle zorgen omringd worden en een fijne, veilige jeugd hebben. Geen wonder dat deze kaart ons laat weten, dat mooie jeugdherinneringen ons kunnen helpen met het aanpakken van huidige problemen.

De zeven van Bokalen

Bij deze kaart, ontmoeten we een andere, n.l. de illusionaire kant, van de Bokalen. We zien een man, die niet alleen zwart gekleed is, maar ook een zwart hoofd en handen heeft. Hij wijst naar een wolk met 7 bokalen, die met geheimzinnige voorstellingen gevuld zijn. Het beeld roept het idee van een visioen op. De gestalten in de bokalen symboliseren de 7 hoofdzonden: hovaardij, gierigheid, nijd, onkuisheid, onmatigheid, gramschap en luiheid. Oorspronkelijk bevatten de Bokalen de 7 deugden: geloof, hoop, liefde, voorzichtigheid, rechtvaardigheid, kracht en matigheid. Samen vertegenwoordigen zij gaven en verleidingen, de beproevingen, die wij in het leven tegen kunnen komen. Onder invloed van deze kaart, zijn we schijnbaar ontvankelijk voor deze menselijke ondeugden!

Waite zegt dat de Graalzoeker zich bij deze kaart innerlijk verscheurd voelt tussen verschillende verlangens en ideeën. De verbeeldingskracht is heel sterk onder invloed van deze kaart en is belangrijk voor het proces van de Graalzoektocht. Dankzij een visioen, kunnen we iets beleven, dat we nog niet kunnen verwezenlijken. Ook kunnen we ten prooi vallen aan heftige emotionele beroering. Een voorbeeld hiervan is ridder Lancelot, de ridder van Bokalen, die levenslang gekweld werd door zijn ongeoorloofde liefde voor Guinevere.

In haar boek: ‘De tarotsymboliek en de Arthurlegende’, verhaalt Eleonore over de zoektocht naar de Graal van ridder Lancelot. Op zijn lange tocht krijgt hij een visioen van de Graal, die hij hartstochtelijk graag wil vinden. De Graal was bedekt met een sluier, zoals op bokalen 7 te zien is. Lancelot ziet tijdens zijn vurige gebed een schitterende lichtstraal door een geopende deur schijnen. Hij wil naar het licht toegaan, maar dat wordt hem niet toegestaan. Een heftige windvlaag slingert hem weg, waar hij lang bewusteloos blijft liggen. Vanwege zijn zonde, de ongeoorloofde liefde voor koningin Guinevere, is het hem niet vergund de Graal te mogen aanschouwen. Hoewel Lancelot al een transformatieproces doormaakte, kampte hij nog met zijn begeerten, zijn streven was nog niet consequent. Het valt niet mee om als gewone sterveling aan de regels van de Graalwetten te voldoen. Helaas is de ‘veredeling van de hoofse liefde’ vaak verkeerd geïnterpreteerd. Deze is niet bedoeld als een pleidooi tegen de lichamelijke liefde, maar de liefde tussen twee mensen die moreel verantwoord moet zijn.

De acht van Bokalen

Een man verlaat zijn vertrouwde omgeving om de mystieke weg van de spirituele zoeker te gaan, de weg van de Graalzoeker en de Kluizenaar lijken op elkaar. Een kenmerk van de Bokalen is dat zij het doorbreken van een innerlijke dimensie mogelijk maken.
Een zonsverduistering betekent dat de maan voor de zon staat. De maan en de sfeer van de nacht kan dan directer op de verborgen wensen van de ziel in werken. Misschien doorziet de man de illusies en verleidingen van de vorige kaart en wil hij nu de weg naar binnen, naar de bron van zijn ziel actief (rode jas) gaan. Dit lijkt op de intentie van de Kluizenaar. Tijdens het beklimmen van de drie bergen, het leren kennen van de drie bewustzijnstoestanden, zal hij de Kluizenaar in zichzelf ontmoeten.

De negen van de Bokalen

De man heeft zijn ingevingen gevolgd en zijn idealen bereikt door de weg, die de acht van Bokalen aangaf te gaan. Dit leverde hem zowel uiterlijke als innerlijke rijkdom op mee. Hij heeft zelfkennis opgedaan en is tevreden. Hij is niet bang om met zijn rug naar de bokalen te zitten, want hij leeft in de wetenschap, dat alles wat hem overkomt goed is, bestemd voor zijn ontwikkeling. De boog, waarop de bokalen staan heeft de vorm van een regenboog, die bij de 10 van bokalen echt verschijnt.

De tien van Bokalen

Deze kaart straalt geluk, liefde en overvloed uit. Het streven van het paar om vanuit liefde te leven is volledig geslaagd. De man en de vrouw omarmen elkaar en heten de regenboog welkom. De regenboog geldt als een zegen, hij staat voor het verbond tussen God, de mensen en de aarde. De omarming van het paar betekent het samengaan van de scheppende kracht van de man, die door de vrouw liefdevol ontvangen en met wijsheid toegepast wordt. Zodoende verenigen de goddelijke en menselijke liefde zich. Kinderen spelen blij dankzij deze gelukkige sfeer. Zij zijn in dezelfde kleuren gekleed als hun ouders, hiermee weerspiegelen zij het geluk van hun ouders. Het landschap op de kaart ziet er bloeiend en fris uit. Het onherbergzame, rijk van Anfortas ( Bokalen 5) heeft zich dank zij liefdevolle inspanning, hersteld en is weer vruchtbaar gevonden

Deel 3: Merlijn, de Magiër en verkondiger van de Graal

Ik verheug ik me erop om in dit laatste deel de legendarische tovenaar Merlijn uit de Graalverhalen te bespreken. Als kind smulde ik al van zijn toverkunsten. Het feit, dat hij maar liefst op drie Grote Arcanakaarten van de Tarot te vinden is, doet me als volwassene opnieuw plezier. Merlijn was de trouwe leraar van koning Arthur, de initiator van de Ronde Tafel en de wegwijzer naar de Graal. Hij kende alle bossen, de geheimen van bomen, planten en dieren, wiens taal hij kon spreken. Hij kon allerlei gedaanten aannemen en plotseling ergens opduiken, Dankzij zijn kennis van de oude wijsheid werd hij de leraar van de druïden, wat hem een bijzondere positie verleende.

Op drie grote Arcanakaarten verschijnt hij in verschillende gedaanten: als Zot, Magiër en Kluizenaar.

Als Zot, in zijn functie als hofnar, had hij het recht om op allerlei twijfelachtige zaken aan het hof van Koning Arthur, kritiek te leveren.

Hij trad geregeld verkleed in de rol van verschillende personages op aan het hof. Hij bracht b.v. intriges op zo’n geestige manier aan het licht, dat niemand hem iets kwalijk kon nemen. Hij kon zich dat als archetype van de dwaas veroorloven, omdat hij met zijn zuivere geest en het daaruit voortkomende verlichte denken, de materie op een hoger niveau kon tillen. Als de Zot in de Grote Arcana verrast hij ons met onverwachte gebeurtenissen, die ons echter op het pad van onze bestemming brengen.

De Magiër Merlijn, heeft dankzij het goddelijke scheppingsplan de beschikking  gekregen over de vier elementen. Hij vertegenwoordigt de creatieve scheppingskracht, doelgerichtheid en de vrije wil. Daardoor heeft hij veel macht, en zou hij die misbruiken, dan zou hij zijn toverkracht verliezen.

Tenslotte verschijnt Merlijn als Kluizenaar, de oud en wijs geworden Zot, die zelfbewust en onafhankelijk is. Hij leert ons van geen andere hulp afhankelijk te zijn, dan van ons hogere Zelf. Met zijn lamp verlicht hij op een bescheiden en liefdevolle manier onze weg naar waarheid en wijsheid. Hij is onze spirituele gids, de held van onze binnenwereld.

De achtergrond van Merlijn

Eleonore Oldenburger verhaalt in haar boek: ‘De Tarotsymboliek en de Arthurlegende’, de bijzondere geschiedenis die tot de geboorte van Merlijn leidde, zoals beschreven door Robert de Boron in zijn boek ‘Merlijn, verkondiger van de Graal’. Het verhaal begint met de beschrijving van het overleg van duivels die een antichrist wilden verwekken om de mensheid ten gronde te richten. De duivels waren zeer verontrust door het verschijnen van Christus, die de dood zou overwinnen en bedachten een tegenzet. Ze besloten  een maagd in haar slaap te verleiden. Merlijn werd net als Jezus uit een ‘reine maagd’ geboren. Toen het meisje zich van het gebeuren bewust werd, biechtte zij een priester het geheimzinnige voorval op. Hij zegende het ongeboren kind en was de duivels op die manier te slim af. Merlijn kwam als een vroegrijp en bijzonder begaafd kind ter wereld. Een priester vertelde hem, dat hij alle kennis over het verleden van zijn ‘duivelsvader’ geërfd had. Van God kreeg hij de gave om de toekomst te kunnen voorspellen.

Zodoende leeft in de ziel van Merlijn zowel de oerwijsheid van de magie als de kunst van het voorspellen.

Als veertienjarige voorspelde hij koning Arthur het onheil dat tot zijn dood zou leiden. Maar Arthur wilde er niets van horen. Ook voorzag Merlijn zijn begeerte, die tot zijn eigen dood zou leiden en die hij ondanks zijn gaven en toverkunsten, niet zou kunnen weerstaan.

De naam Merlijn betekent: ’kind van de zee’. Merlijn bleef daarom contact houden met geheimzinnige wezens die de zee bevolken. Water als oerzee is in veel scheppingsmythen de bron van al het leven. Psychologisch wordt het water gezien als symbool van onbewuste, diepere lagen in de persoonlijkheid gezien. Merlijn keek daar dwars doorheen.

Een versie van Germaanse mythen over de geboorte van Merlijn luidt als volgt; Merlijn werd geboren uit de negen ‘zusteren van de koude zee’, die hem bij de negende golf aan land spoelden.

De Kluizenaar is de negende kaart van de Grote Arcana. Volgens de numerologie is de energie bij het getal negen, het hoogst. Het archetype van Merlijn, als oude wijze, is nog altijd in ons onbewuste aanwezig. Als we contact hebben met dit deel van ons, dan weten we intuïtief hoe een situatie zich gaat ontwikkelen. We begrijpen dan de diepere beweegredenen van ons handelen.

Merlijn als trouwe begeleider van Koning Arthur

wijst hem de weg naar het zwaard Excalibur. Viviane, de Vrouwe van het meer, helpt hen daarbij. Het zwaard is van het allerbeste staal gemaakt, het zal nooit breken en koning Arthur zal er talloze roemrijke daden mee verrichten. De schede van het zwaard is met kostbare juwelen bezet. Merlijn vraagt Arthur welke van de twee hem beter bevalt: het zwaard of de schede. Arthur kiest voor het zwaard, maar Merlijn vertelt hem dat de schede wel tien van zulke zwaarden waard is. Hij raadt Arthur aan om de schede altijd bij zich te dragen, omdat die hem beschermen zal in de strijd. enig bloed zal verliezen. Hoe ernstig gewond hij ook zou raken, nooit zal hij een druppel bloed verliezen. Dit zwaard maakt hem onkwetsbaar in zijn strijd tegen het kwaad. Ooit zal het gestolen worden door zijn halfzuster Morgaine, die erop uit was om zijn ondergang te bewerkstelligen. Vanaf dat moment heeft Arthur  zijn onkwetsbaarheid in de strijd verloren.

Illustratie: Uit Vita Merlini van Geoffry of Mornmouth

 Merlijn als verkondiger van de Graal

Met het denkbeeld van de Ronde Tafel, heeft Merlijn een belangrijke bijdrage geleverd aan het realiseren van de idealen van de Graalridders. Met de ronde tafel beoogde Merlijn een eind te maken aan de strijd die regelmatig uitbrak tussen de ridders onderling door hen te verenigen met Arthur als middelpunt. Zo’n tafel bevordert het gevoel van saamhorigheid en gelijkwaardigheid. Niemand kan zich aan een ronde tafel verheven voelen boven een ander. De idealen van de Graalridders zijn: moed, waardigheid en nobiliteit. Ze moesten de hoofse liefde nastreven en waren verplicht het land door te trekken om deze principes te verdedigen. Het nastreven van deze idealen kon hen tot Graalridders verheffen, want de Graal gaf een diepere zin aan hun zoektocht.

Merlijns helderziende gaven

Hij kon de toedracht en de oorzaak van gebeurtenissen uit het verleden onthullen. Mooi vind ik de verklaring van de zon, die in de westelijke zee ondergaat. In de nacht verwarmt de zon dan het dodenrijk en dat verklaart dat water contact onderhoudt met het hiernamaals. Dit verklaart op mythische wijze, waarom Merlijn als kind van de zee, het verleden kende.

Dit blijkt uit de volgende historie, waarbij tevens een ander archetype, de Toren, aan bod komt. Het gaat om Koning Vortigern, die niet zo dapper was, als zijn onderdanen wensten. Uit angst om zijn macht te verliezen liet hij een toren bouwen, waarin hij zich schuil kon houden. Tot drie keer toe stortte deze toren in. De wijzen, die de koning raadpleegde, wisten geen oplossing. Wel zagen ze een kind dat het mysterie kon ontrafelen. Zij vroegen hem om dit kind van zeven jaar oud, dat zonder aardse vader uit een maagd geboren was, op te sporen. Zij voegden er een gemene list aan toe en zeiden dat de koning door toedoen van dit kind zou sterven. Als dit kind geofferd werd, dan zou de bouw voorspoedig verlopen. Dat kind was natuurlijk Merlijn die gevonden en naar de koning gebracht werd. Merlijn confronteerde de tovenaars van de koning met hun onkunde. Hij vroeg hen wat er onder het fundament van de toren verborgen lag. Zij hadden geen idee wat dat zou kunnen zijn. Merlijn vertelde de koning, dat  onder de toren een groot water lag, waarin twee draken voortdurend met elkaar vochten. Het water kwam dan dermate wild in beweging, dat de toren instortte. De ene draak was rood en het symbool van de inwoners van Wales, de andere was wit en was het symbool van de Britten. Merlijn, die als kind opgedragen was aan de rode draak en daarodoor diens geheimen kon doorgronden, wist dat Vorigern door de Britten gevangen genomen en gedood zou worden. Nadat deze voorspelling een feit geworden was, herbouwde Merlijn een toren, die een tempel werd.

 De Toren

Dit verhaal deed me denken aan de volgende interpretatie van de kaart de Toren; wanneer men een Toren bouwt op een verkeerde ondergrond, of om verkeerde motieven, zal hij vroeg of laat instorten. De Toren als symbool betekent een keuze, gedachte of vorm koesteren, die eigenlijk niet klopt bij het wezen van de persoonlijkheid. De Toren, die met vruchteloze inspanningen gebouwd is, wordt dan tot een gevangenis, de archetypische naam van de Toren. Dit archetype zorgt ervoor dat de’ bliksem inslaat’ in de oude gedachtegang. Met één heldere lichtflits wordt het gevangen ‘ik’ bevrijd uit de illusies, waar men zich aan vast hield.

Merlijn zelf werd ook in een toren opgesloten door Viviane of Nimue, op wie hij hopeloos verliefd was en hartstochtelijk begeerde. Om haar te veroveren leerde haar al zijn toverkunsten, die zij vervolgens tegen hem gebruikte. Zij toverde een magische cirkel, een toren, waarin zij Merlijn gevangen hield. Nu kon zij hem bezitten, wanneer zij er maar zin in had. Alleen zij kon de toverban over Merlijn verbreken, maar dat doet zij niet, zij geniet van haar macht. Omdat hij zijn begeerte niet kon bedwingen, verloor hij het contact met zijn oerbron en daarmee zijn magische kracht.

De Toren is ook het symbool van onze menselijke gedaante en materiële verworvenheden. Als we onze drang naar bezit, macht en roem overdrijven, dan worden we gevangenen van ons ego. Een magische cirkel omsluit dan ons ego en leidt tot egoïsme, dat uiteindelijk onze gevangenis wordt.

Ridder Gawain tegen Merlijn;

‘Hoe komt het, dat je hier wordt vastgehouden en jezelf op geen enkele manier kunt bevrijden? Hoe kan jou dit overkomen die de wijste mens ter wereld bent?’

‘Maar ook de dwaaste’, zei Merlijn, want ik wist, dat mij dit zou overkomen. En dwaas ben ik om een ander meer te beminnen dan mij zelve.’

Uit: ‘Merlijn, verkondiger van de Graal’, van Robert de Boron.

Ireen van Bel- van der Veer

Tarotdeskundige

Geeft cursussen en tarotlezingen in Breda en omstreken.